BDS - Bachelor of Dental Surgery દાંતના ડોક્ટર બનવાનું સપનું છે?

દાંતના ડોક્ટર બનવાનું સપનું છે?

 ગુજરાતમાં ડેન્ટલ શિક્ષણની સંપૂર્ણ માહિતી!

    શું તમે દાંતના ડોક્ટર બનીને લોકોના સ્મિતમાં ખુશી ઉમેરવા માંગો છો? જો હા, તો ગુજરાત ડેન્ટલ શિક્ષણ માટે એક ઉત્તમ સ્થળ છે. અહીં તમને કારકિર્દી બનાવવા માટે જરૂરી તમામ અભ્યાસક્રમો અને સુવિધાઓ મળશે. ચાલો, ગુજરાતમાં ડેન્ટલ શિક્ષણની દુનિયામાં ઊંડાણપૂર્વક ડૂબકી લગાવીએ!

૧. ગુજરાતમાં ડેન્ટલ એટલે શું?

    ડેન્ટલ એટલે દાંતનું વિજ્ઞાન. "ડેન્ટિસ્ટ્રી" (Dentistry) તરીકે પણ ઓળખાતું આ ક્ષેત્ર દાંત, પેઢા, જડબા અને મોઢાના અન્ય ભાગોના સ્વાસ્થ્ય, નિદાન, સારવાર અને રોકથામ સાથે સંબંધિત છે. ટૂંકમાં, દાંતના ડોક્ટર બનવાની વાત!

૨. ડેન્ટલના અભ્યાસમાં કયા કયા વિષય આવે છે?

    ડેન્ટલના અભ્યાસક્રમમાં ઘણા રસપ્રદ વિષયોનો સમાવેશ થાય છે. મુખ્ય વિષયો નીચે મુજબ છે:

• પૂર્વ-ક્લિનિકલ વિષયો (Pre-Clinical Subjects): આ વિષયોમાં તમને માનવ શરીરરચના (Human Anatomy), શરીરવિજ્ઞાન (Physiology), બાયોકેમિસ્ટ્રી (Biochemistry), ડેન્ટલ મટિરિયલ્સ (Dental Materials), ડેન્ટલ એનાટોમી (Dental Anatomy) જેવા પાયાના વિષયો શીખવવામાં આવે છે.
• ક્લિનિકલ વિષયો (Clinical Subjects): આ વિષયોમાં તમે દાંતની જુદી જુદી બીમારીઓ, તેની સારવાર અને પ્રેક્ટિકલ કામ શીખો છો. જેમ કે,
• ઓરલ મેડિસિન અને રેડિયોલોજી (Oral Medicine & Radiology): મોઢાના રોગોનું નિદાન અને એક્સ-રે.
• રીઓડોન્ટોલોજી (Periodontology): પેઢાના રોગોની સારવાર.
• કન્ઝર્વેટિવ ડેન્ટિસ્ટ્રી અને એન્ડોડોન્ટિક્સ (Conservative Dentistry & Endodontics): દાંત ભરવા અને રૂટ કેનાલ (Root Canal Treatment).
• ઓરલ અને મેક્સિલોફેશિયલ સર્જરી (Oral & Maxillofacial Surgery): મોઢા અને જડબાની સર્જરી.
• પ્રોસ્થોડોન્ટિક્સ (Prosthodontics): કૃત્રિમ દાંત (ડેન્ચર્સ, બ્રિજ, ક્રાઉન) બનાવવાની કલા.
• ઓર્થોડોન્ટિક્સ (Orthodontics): વાંકાચૂંકા દાંતને સીધા કરવા (બ્રેસીસ).
• પેડોડોન્ટિક્સ (Pedodontics): બાળકોના દાંતની સારવાર.
• પબ્લિક હેલ્થ ડેન્ટિસ્ટ્રી (Public Health Dentistry): સમુદાયમાં દાંતના સ્વાસ્થ્ય જાગૃતિ અને રોગ નિવારણ.

૩. અભ્યાસનો સમયગાળો:

    ગુજરાતમાં બે પ્રકારના ડેન્ટલ કોર્સ ઉપલબ્ધ છે:

• બેચલર ઓફ ડેન્ટલ સર્જરી (BDS - Bachelor of Dental Surgery): આ ગ્રેજ્યુએટ કોર્સનો સમયગાળો ૪ વર્ષ + ૧ વર્ષ ફરજિયાત ઇન્ટર્નશીપ (કુલ ૫ વર્ષ) છે.
• માસ્ટર ઓફ ડેન્ટલ સર્જરી (MDS - Master of Dental Surgery): BDS પછી તમે સ્પેશિયલાઇઝેશન કરવા માંગતા હો, તો આ પોસ્ટ-ગ્રેજ્યુએટ કોર્સનો સમયગાળો ૩ વર્ષ હોય છે.

૪. પ્રવેશ પ્રક્રિયા:

    ગુજરાતમાં ડેન્ટલ કોલેજમાં પ્રવેશ માટેની મુખ્ય પ્રક્રિયા નીચે મુજબ છે:

• NEET (National Eligibility cum Entrance Test): BDS કોર્સમાં પ્રવેશ માટે NEET UG પરીક્ષા પાસ કરવી ફરજિયાત છે. આ પરીક્ષા દર વર્ષે NTA (National Testing Agency) દ્વારા લેવાય છે.
• કાઉન્સેલિંગ: NEET UG માં મેળવેલા સ્કોરના આધારે, ગુજરાતની પ્રવેશ સમિતિ (ACPUGMEC - Admission Committee for Professional Undergraduate Medical Courses) દ્વારા ઓનલાઈન કાઉન્સેલિંગ પ્રક્રિયા હાથ ધરવામાં આવે છે. જેમાં વિદ્યાર્થીઓને તેમની પસંદગી અને મેરીટના આધારે કોલેજો ફાળવવામાં આવે છે.
• MDS માટે: MDS કોર્સમાં પ્રવેશ માટે NEET PG (National Eligibility cum Entrance Test - Postgraduate) પરીક્ષા આપવી પડે છે.

૫. ફી:

    ડેન્ટલ કોલેજની ફી સરકારી અને પ્રાઇવેટ કોલેજોમાં જુદી જુદી હોય છે.

• સરકારી કોલેજો: સરકારી ડેન્ટલ કોલેજોમાં ફી ઘણી ઓછી હોય છે, સામાન્ય રીતે પ્રતિ વર્ષ ₹25,000 થી ₹50,000 ની આસપાસ.
• પ્રાઇવેટ કોલેજો: પ્રાઇવેટ ડેન્ટલ કોલેજોમાં ફી ઘણી વધારે હોય છે, જે પ્રતિ વર્ષ ₹2.5 લાખ થી ₹5 લાખ કે તેથી પણ વધુ હોઈ શકે છે.

૬. કટઓફ:

    કટઓફ એ NEET માં મેળવેલા ન્યૂનતમ માર્કસ છે જે પ્રવેશ માટે જરૂરી હોય છે. કટઓફ દર વર્ષે વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા, પરીક્ષાનું સ્તર અને બેઠકોની ઉપલબ્ધતાના આધારે બદલાય છે. સરકારી કોલેજો માટે કટઓફ ઘણું ઊંચું હોય છે જ્યારે પ્રાઇવેટ કોલેજોમાં થોડું નીચું હોય છે. કાઉન્સેલિંગ વેબસાઈટ (ACPUGMEC) પર પાછલા વર્ષોના કટઓફની માહિતી ઉપલબ્ધ હોય છે.

૭. ગુજરાતમાં ડેન્ટલ ભણાવી શકાય તેવી સંસ્થાઓ (કોલેજો):

    ગુજરાતમાં સરકારી અને પ્રાઇવેટ બંને પ્રકારની ડેન્ટલ કોલેજો આવેલી છે.

સરકારી ડેન્ટલ કોલેજો:

• સરકારી ડેન્ટલ કોલેજ અને હોસ્પિટલ, અમદાવાદ (Government Dental College & Hospital, Ahmedabad): વેબસાઈટ: https://www.gdch.ac.in/ (આ વેબસાઇટ ઉપલબ્ધ ન હોય તો, ગુજરાત સરકારની મેડિકલ શિક્ષણ સંબંધિત વેબસાઇટ તપાસો).
• સરકારી ડેન્ટલ કોલેજ અને હોસ્પિટલ, જામનગર (Government Dental College & Hospital, Jamnagar): વેબસાઈટ: https://www.gdchjamnagar.org/ (આ વેબસાઇટ ઉપલબ્ધ ન હોય તો, ગુજરાત સરકારની મેડિકલ શિક્ષણ સંબંધિત વેબસાઇટ તપાસો).

પ્રાઇવેટ ડેન્ટલ કોલેજો (આ યાદી સંપૂર્ણ નથી અને ઘણી વધુ કોલેજો હોઈ શકે છે):

• કર્ણાવતી સ્કૂલ ઓફ ડેન્ટિસ્ટ્રી, ગાંધીનગર (Karnavati School of Dentistry, Gandhinagar):
• વેબસાઈટ: https://karnavatiuniversity.edu.in/ksd/
• અમૃતા ડેન્ટલ કોલેજ, અમૃત ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ મેડિકલ સાયન્સિસ, અમદાવાદ (Amruta Dental College, Amrut Institute of Medical Sciences, Ahmedabad):
• વેબસાઈટ: આ કોલેજ વિશેની ચોક્કસ વેબસાઈટ શોધવા માટે "Amrut Dental College Ahmedabad" સર્ચ કરી શકો છો.
• ગવર્નમેન્ટ ડેન્ટલ કોલેજ અને હોસ્પિટલ, સુરત (Government Dental College & Hospital, Surat): આ કોલેજ નવીનતમ છે.
• વેબસાઈટ: આ માટે ગુજરાત સરકારની આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ વિભાગની વેબસાઇટ અથવા ACPUGMEC ની વેબસાઇટ તપાસો.
• દાંતના વિભાગો ધરાવતી યુનિવર્સિટીઓ: ઘણી ખાનગી યુનિવર્સિટીઓ (જેમ કે સુમનદીપ વિદ્યાપીઠ, પારુલ યુનિવર્સિટી, ઇન્દ્રશિલ યુનિવર્સિટી, વગેરે) તેમના કેમ્પસમાં ડેન્ટલ કોલેજો ધરાવે છે. તેમની વેબસાઇટ્સ પરથી માહિતી મેળવી શકાય છે.

    નોંધ: કોલેજોની વેબસાઈટ્સ અને નવીનતમ માહિતી માટે ACPUGMEC (Admission Committee for Professional Undergraduate Medical Courses) ની સત્તાવાર વેબસાઈટ: https://www.medadmgujarat.org/ નિયમિતપણે તપાસતા રહેવું.

૮. ભવિષ્યમાં શું શું કરી શકાય? (કારકિર્દીના વિકલ્પો):

    BDS પૂર્ણ કર્યા પછી તમારા માટે કારકિર્દીના ઘણા દરવાજા ખુલી જાય છે:

• પ્રેક્ટિસ (Private Practice): સૌથી સામાન્ય વિકલ્પ એ છે કે તમારી પોતાની ડેન્ટલ ક્લિનિક શરૂ કરવી.
• સરકારી નોકરીઓ (Government Jobs): સરકારી હોસ્પિટલો, પ્રાથમિક આરોગ્ય કેન્દ્રો (PHCs), શાળાઓ અને અન્ય સરકારી સંસ્થાઓમાં ડેન્ટલ ઓફિસર તરીકે નોકરી મેળવી શકાય છે.
• હોસ્પિટલોમાં કામ (Hospital Jobs): ખાનગી હોસ્પિટલોના ડેન્ટલ વિભાગોમાં કામ કરી શકાય છે.
• શિક્ષણ અને સંશોધન (Academics & Research): MDS કર્યા પછી, તમે ડેન્ટલ કોલેજોમાં પ્રોફેસર તરીકે ભણાવી શકો છો અને સંશોધન કરી શકો છો.

    સ્પેશિયલાઇઝેશન (Specialization - MDS): BDS પછી તમે MDS કરીને કોઈ ચોક્કસ ક્ષેત્રમાં નિષ્ણાત બની શકો છો, જેમ કે:

• ઓર્થોડોન્ટિસ્ટ (વાંકાચૂંકા દાંતની સારવાર)
• એન્ડોડોન્ટિસ્ટ (રૂટ કેનાલ નિષ્ણાત)
• ઓરલ સર્જન (મોઢા અને જડબાના ઓપરેશન)
• પીડોડોન્ટિસ્ટ (બાળકોના દાંતના ડોક્ટર)
• પેરીઓડોન્ટિસ્ટ (પેઢાના રોગોના નિષ્ણાત)
• પ્રોસ્થોડોન્ટિસ્ટ (કૃત્રિમ દાંતના નિષ્ણાત)

• કોર્પોરેટ ડેન્ટિસ્ટ્રી (Corporate Dentistry): મોટી ડેન્ટલ ચેઇન્સ અથવા કોર્પોરેટ હોસ્પિટલોમાં કામ કરી શકાય છે.
• સંરક્ષણ દળો (Defence Forces): ભારતીય સેના, નૌકાદળ અથવા વાયુસેનામાં ડેન્ટલ કોર્પ્સમાં જોડાઈ શકાય છે.
• વિદેશમાં અભ્યાસ/નોકરી (Study/Work Abroad): કેટલીક વધારાની પરીક્ષાઓ પાસ કરીને તમે વિદેશમાં પણ ડેન્ટલ પ્રેક્ટિસ કરી શકો છો.

૯. સ્ટેપ બાય સ્ટેપ માર્ગદર્શિકા:

1. ધોરણ ૧૦ પછી: વિજ્ઞાન પ્રવાહ (Physics, Chemistry, Biology - PCB) પસંદ કરો.
2. ધોરણ ૧૨ પછી: NEET UG પરીક્ષાની તૈયારી કરો અને સારા માર્ક્સ મેળવો.
3. NEET UG પરિણામ: પરિણામ આવ્યા પછી, ગુજરાતની પ્રવેશ સમિતિ (ACPUGMEC) ની વેબસાઇટ પર ઓનલાઈન કાઉન્સેલિંગ માટે રજીસ્ટ્રેશન કરો.
4. કાઉન્સેલિંગ: તમારી પસંદગીની કોલેજોની યાદી ભરો અને મેરીટના આધારે કોલેજ ફાળવણીની રાહ જુઓ.
5. પ્રવેશ: ફાળવેલ કોલેજમાં જઈને પ્રવેશ પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરો અને ફી ભરો.
6. BDS અભ્યાસ: ૪ વર્ષનો અભ્યાસક્રમ પૂર્ણ કરો.
7. ઇન્ટર્નશીપ: ૧ વર્ષની ફરજિયાત ઇન્ટર્નશીપ પૂર્ણ કરો.
8. રજીસ્ટ્રેશન: સ્ટેટ ડેન્ટલ કાઉન્સિલમાં ડેન્ટિસ્ટ તરીકે રજીસ્ટ્રેશન કરાવો.
9. કારકિર્દીનો પ્રારંભ: તમારી પસંદગી મુજબ પ્રાઇવેટ પ્રેક્ટિસ, સરકારી નોકરી, હોસ્પિટલમાં કામ અથવા MDS માટે આગળ અભ્યાસ શરૂ કરો.

    આશા છે કે આ સંપૂર્ણ માહિતી તમને ગુજરાતમાં ડેન્ટલ ક્ષેત્ર વિશે સ્પષ્ટ ચિત્ર પ્રદાન કરશે. જો તમને કોઈ વધુ પ્રશ્નો હોય, તો પૂછવા માટે સંકોચ કરશો નહીં! સ્મિત વહેંચતા રહો!