ITI વિવિધ અભ્યાસક્રમો
મિત્રો, શું તમે ધોરણ 10 કે 12 પછી સીધા જ કોઈ એવી કારકિર્દી બનાવવા માંગો છો જેમાં તાત્કાલિક નોકરી મળે અને તમારું ભવિષ્ય સુરક્ષિત રહે? શું તમને લાગે છે કે પ્રેક્ટિકલ નોલેજ અને કૌશલ્ય જ તમને ઝડપથી આગળ વધવામાં મદદ કરી શકે છે? તો પછી, ઔદ્યોગિક તાલીમ સંસ્થાઓ (Industrial Training Institutes - ITI) અને ખાસ કરીને NCVT (National Council for Vocational Training) માન્યતા પ્રાપ્ત ટ્રેડ્સ તમારા માટે ઉત્તમ વિકલ્પ છે! ગુજરાતમાં ITI NCVT અભ્યાસક્રમો વિશેની માહિતી આપતો ITI Courses List in Gujarat પોસ્ટ અહીં આપેલો છે.
વ્યવસાયો / અભ્યાસક્રમનો પ્રકાર
- એન.સી.વી.ટી. પેટર્નના વ્યવસાયો
- જી.સી.વી.ટી. પેટર્નના વ્યવસાયો વિગતે જાણવા માટે અહીં ક્લિક કરો
- દિવ્યાંગ ઉમેદવારો માટેના અભ્યાસક્રમો વિગતે જાણવા માટે અહીં ક્લિક કરો
આજે આપણે ગુજરાતમાં ITI દ્વારા ચલાવવામાં આવતા NCVT માન્યતા પ્રાપ્ત ટ્રેડ્સ, તેની પ્રવેશ પ્રક્રિયા, ફી, કટઓફ અને કઈ કઈ સંસ્થાઓ આ તાલીમ આપે છે તેની વિગતવાર માહિતી મેળવીશું.
ITI અને NCVT શું છે?
સૌ પ્રથમ, ચાલો સમજીએ કે આ શબ્દોનો અર્થ શું થાય છે.
- ITI (Industrial Training Institute): આ એવી સંસ્થાઓ છે જે વિવિધ ઔદ્યોગિક વ્યવસાયોમાં ટેકનિકલ તાલીમ પૂરી પાડે છે. અહીં વિદ્યાર્થીઓને થિયરી અને પ્રેક્ટિકલ બંને રીતે તાલીમ આપવામાં આવે છે, જેથી તેઓ તાલીમ પૂર્ણ કર્યા પછી તરત જ નોકરી મેળવી શકે અથવા પોતાનો વ્યવસાય શરૂ કરી શકે.
- NCVT (National Council for Vocational Training): NCVT એ ભારત સરકારના કૌશલ્ય વિકાસ અને ઉદ્યોગ સાહસિકતા મંત્રાલય (Ministry of Skill Development and Entrepreneurship) હેઠળની સર્વોચ્ચ સંસ્થા છે. NCVT દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત ટ્રેડ્સ અને પ્રમાણપત્રો સમગ્ર ભારતમાં સ્વીકૃત હોય છે, જે તમને રાષ્ટ્રીય સ્તરે રોજગારીની તકો પૂરી પાડે છે. NCVT પ્રમાણપત્ર મેળવવાથી તમારી કૌશલ્યની વિશ્વસનીયતા વધે છે.
ગુજરાતમાં ITI માં કયા કયા NCVT ટ્રેડ્સ ઉપલબ્ધ છે?
ગુજરાતમાં ITI માં અસંખ્ય NCVT માન્યતા પ્રાપ્ત ટ્રેડ્સ ઉપલબ્ધ છે, જે ઉદ્યોગ જગતની વિવિધ જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરે છે. આ ટ્રેડ્સને મુખ્યત્વે એન્જિનિયરિંગ અને નોન-એન્જિનિયરિંગ ટ્રેડ્સમાં વિભાજિત કરી શકાય છે.
1. એન્જિનિયરિંગ ટ્રેડ્સ (Engineering Trades):
આ ટ્રેડ્સ મુખ્યત્વે ઔદ્યોગિક ઉત્પાદન, મશીનરી, ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને બાંધકામ જેવા ક્ષેત્રો સાથે સંબંધિત છે.
- ફિટર (Fitter): મશીનરીના ભાગોને જોડવા, ગોઠવવા અને રિપેર કરવા સંબંધિત કૌશલ્યો શીખવવામાં આવે છે.
- ઇલેક્ટ્રિશિયન (Electrician): ઇલેક્ટ્રિકલ વાયરિંગ, ઉપકરણોનું સમારકામ અને જાળવણીનું જ્ઞાન આપવામાં આવે છે.
- વાયરમેન (Wireman): મુખ્યત્વે ઇલેક્ટ્રિકલ વાયરિંગ અને કનેક્શન સંબંધિત કાર્ય શીખવવામાં આવે છે.
- ડિઝલ મિકેનિક (Diesel Mechanic): ડીઝલ એન્જિનના સંચાલન, જાળવણી અને સમારકામની તાલીમ.
- મોટર મિકેનિક વ્હીકલ (Motor Mechanic Vehicle - MMV): વિવિધ પ્રકારના વાહનોના એન્જિન અને અન્ય સિસ્ટમ્સના સમારકામ અને જાળવણી.
- ટર્નર (Turner): લેથ મશીન પર ધાતુના ભાગોને ચોક્કસ આકાર આપવાની કલા.
- મશીનિસ્ટ (Machinist): વિવિધ પ્રકારના મશીન ટૂલ્સનો ઉપયોગ કરીને ધાતુના ચોક્કસ ભાગો બનાવવાની તાલીમ.
- વેલ્ડર (Welder): ધાતુના ભાગોને વેલ્ડિંગ દ્વારા જોડવાની વિવિધ પદ્ધતિઓ.
- કારપેન્ટર (Carpenter): લાકડાના કામ, ફર્નિચર બનાવટ અને બાંધકામ સંબંધિત કૌશલ્યો.
- પ્લમ્બર (Plumber): પાઇપલાઇન, પાણી પુરવઠા અને સેનિટેશન સિસ્ટમ્સની સ્થાપના અને જાળવણી.
- ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ મિકેનિક (Instrument Mechanic): ઔદ્યોગિક ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ્સના સ્થાપન, કેલિબ્રેશન અને જાળવણી.
- રેફ્રિજરેશન એન્ડ એર કન્ડિશનિંગ મિકેનિક (Refrigeration & Air Conditioning Mechanic - RAC): રેફ્રિજરેટર્સ અને એર કન્ડિશનર્સના સમારકામ અને સર્વિસિંગ.
- કમ્પ્યુટર ઓપરેટર અને પ્રોગ્રામિંગ આસિસ્ટન્ટ (Computer Operator and Programming Assistant - COPA): કમ્પ્યુટર હાર્ડવેર, સોફ્ટવેર, ડેટા એન્ટ્રી અને ઓફિસ એપ્લિકેશન્સનું જ્ઞાન.
- ડ્રાફ્ટ્સમેન (મિકેનિકલ/સિવિલ) (Draughtsman - Mechanical/Civil): એન્જિનિયરિંગ ડ્રોઇંગ અને ડિઝાઇન બનાવવાની તાલીમ.
- સર્વેયર (Surveyor): જમીન માપણી અને નકશા બનાવવાની તાલીમ.
- ઇન્ફોર્મેશન એન્ડ કોમ્યુનિકેશન ટેકનોલોજી સિસ્ટમ મેઇન્ટેનન્સ (ICTSM): કમ્પ્યુટર નેટવર્ક, હાર્ડવેર અને સોફ્ટવેર સિસ્ટમ્સની જાળવણી.
2. નોન-એન્જિનિયરિંગ ટ્રેડ્સ (Non-Engineering Trades):
આ ટ્રેડ્સ મુખ્યત્વે સેવા ક્ષેત્ર, ફેશન, સ્વાસ્થ્ય અને સૌંદર્ય જેવા ક્ષેત્રો સાથે સંબંધિત છે.
- સ્ટીનોગ્રાફર અને સચિવાલય સહાયક (અંગ્રેજી/ગુજરાતી) (Stenographer & Secretarial Assistant - English/Gujarati): ઓફિસ મેનેજમેન્ટ, ટાઇપિંગ, શોર્ટહેન્ડ અને સચિવાલય કાર્યનું જ્ઞાન.
- ફેશન ડિઝાઇન ટેકનોલોજી (Fashion Design Technology): કપડાં ડિઝાઇનિંગ, પેટર્ન મેકિંગ અને ગારમેન્ટ કન્સ્ટ્રક્શન.
- સીવણ ટેકનોલોજી (Sewing Technology): વિવિધ પ્રકારના કપડાં સીવવા અને તેમાં નિપુણતા મેળવવી.
- હેલ્થ સેનિટરી ઇન્સ્પેક્ટર (Health Sanitary Inspector): જાહેર સ્વાસ્થ્ય અને સ્વચ્છતા સંબંધિત કાર્યો.
- મેક-અપ આર્ટિસ્ટ કમ હેરસ્ટાઈલિસ્ટ (Make-up Artist cum Hairstylist): સૌંદર્ય અને વાળ સંભાળ સંબંધિત કૌશલ્યો.
- ફૂડ પ્રોડક્શન (Food Production): વિવિધ વાનગીઓ બનાવવી અને કેટરિંગ ઉદ્યોગનું જ્ઞાન.
નોંધ: દરેક ITI માં ઉપલબ્ધ ટ્રેડ્સની યાદી અલગ અલગ હોઈ શકે છે. તમે જે ITI માં પ્રવેશ મેળવવા માંગો છો તેની વેબસાઇટ અથવા રૂબરૂ મુલાકાત લઈને ઉપલબ્ધ ટ્રેડ્સ વિશે માહિતી મેળવી શકો છો.
કોર્સનો સમયગાળો:
NCVT માન્યતા પ્રાપ્ત ITI અભ્યાસક્રમોનો સમયગાળો ટ્રેડ પર આધાર રાખે છે:
- મોટાભાગના એન્જિનિયરિંગ ટ્રેડ્સ 2 વર્ષ (4 સેમેસ્ટર) ના હોય છે.
- કેટલાક ટ્રેડ્સ 1 વર્ષ (2 સેમેસ્ટર) ના હોય છે.
- કેટલાક ટૂંકા ગાળાના કોર્સ 6 મહિના ના પણ હોય છે.
પ્રવેશ પ્રક્રિયા:
ગુજરાતમાં ITI માં પ્રવેશ માટેની પ્રક્રિયા સામાન્ય રીતે નીચે મુજબ હોય છે:
- ઓનલાઈન અરજી: પ્રવેશ માટેની જાહેરાત સામાન્ય રીતે ગુજરાત સરકારના કૌશલ્ય વિકાસ અને ઉદ્યોગ સાહસિકતા વિભાગ (Directorate of Employment & Training - DET) દ્વારા બહાર પાડવામાં આવે છે. વિદ્યાર્થીઓએ નિર્ધારિત સમયગાળા દરમિયાન ઓનલાઈન અરજી કરવાની હોય છે.
- પાત્રતા: સામાન્ય રીતે, ધોરણ 8 પાસ, ધોરણ 10 પાસ અથવા ધોરણ 12 પાસ વિદ્યાર્થીઓ વિવિધ ટ્રેડ્સમાં પ્રવેશ માટે પાત્ર હોય છે. દરેક ટ્રેડ માટે અલગ અલગ શૈક્ષણિક લાયકાત અને વય મર્યાદા હોય છે. તમે જે ટ્રેડમાં રસ ધરાવો છો તેની લાયકાત વેબસાઇટ પરથી ચકાસી શકો છો.
- મેરિટ આધારિત પ્રવેશ: ITI માં પ્રવેશ સામાન્ય રીતે વિદ્યાર્થીઓના ધોરણ 10 (અથવા લાગુ પડતા ધોરણ) ના ગુણના આધારે મેરિટ દ્વારા આપવામાં આવે છે. ઊંચા ગુણ ધરાવતા વિદ્યાર્થીઓને તેમની પસંદગીના ટ્રેડ અને સંસ્થા મળવાની શક્યતા વધુ હોય છે.
- કાઉન્સેલિંગ: મેરિટ યાદી જાહેર થયા પછી, વિદ્યાર્થીઓને કાઉન્સેલિંગ માટે બોલાવવામાં આવે છે જ્યાં તેઓ તેમની પસંદગીના ટ્રેડ અને ITI પસંદ કરી શકે છે. આ પ્રક્રિયા ઓનલાઈન પણ થઈ શકે છે.
- દસ્તાવેજ ચકાસણી: પ્રવેશ સમયે, વિદ્યાર્થીઓએ તેમના મૂળ દસ્તાવેજોની ચકાસણી કરાવવાની હોય છે. આમાં માર્કશીટ, જાતિ પ્રમાણપત્ર, આવકનો દાખલો (જો લાગુ પડતો હોય) વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
પ્રવેશ પ્રક્રિયા અને સમયપત્રક માટેની સત્તાવાર વેબસાઇટ:
ગુજરાત સરકારના કૌશલ્ય વિકાસ અને ઉદ્યોગ સાહસિકતા વિભાગ (Directorate of Employment & Training - DET)
આ વેબસાઇટ્સ પર તમને પ્રવેશ અંગેની તમામ નવીનતમ માહિતી, જાહેરાતો, અને અરજી ફોર્મ્સ મળી રહેશે.
ફી:
ITI માં અભ્યાસની ફી એ એક મહત્વપૂર્ણ પાસું છે.
- સરકારી ITI: સરકારી ITI માં ફી સામાન્ય રીતે ખૂબ જ ઓછી હોય છે. આર્થિક રીતે નબળા વર્ગના વિદ્યાર્થીઓ માટે ખાસ યોજનાઓ અને શિષ્યવૃત્તિ પણ ઉપલબ્ધ હોય છે, જે શિક્ષણને વધુ સુલભ બનાવે છે.
- ખાનગી ITI: ખાનગી ITI માં ફી સરકારી ITI કરતા થોડી વધારે હોય છે, જે સંસ્થાની સુવિધાઓ અને ટ્રેડ પર આધાર રાખે છે. ચોક્કસ ફી માળખા માટે સંબંધિત ખાનગી ITI નો સીધો સંપર્ક કરવો હિતાવહ છે.
સરકારી ITI માં ખૂબ જ ઓછી ફી હોવાને કારણે તે વિદ્યાર્થીઓ માટે ખૂબ જ આકર્ષક વિકલ્પ છે.
કટઓફ:
ITI માં કટઓફ એ પ્રવેશ મેળવવા માટે જરૂરી લઘુત્તમ ગુણ દર્શાવે છે.
- ITI માં કટઓફ દરેક વર્ષે અને દરેક ટ્રેડ માટે અલગ અલગ હોય છે.
- તે અરજી કરનાર વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા, તેમના ધોરણ 10 ના ગુણ અને ઉપલબ્ધ બેઠકો પર આધાર રાખે છે.
- લોકપ્રિય ટ્રેડ્સ (જેમ કે ઇલેક્ટ્રિશિયન, ફિટર, COPA) માં કટઓફ સામાન્ય રીતે ઊંચું રહે છે, કારણ કે તેમાં સ્પર્ધા વધુ હોય છે.
- તમે પાછલા વર્ષના કટઓફ ડેટા માટે ITI ની વેબસાઇટ અથવા સંબંધિત અધિકારીઓનો સંપર્ક કરીને અંદાજ મેળવી શકો છો, જોકે તે દર વર્ષે બદલાઈ શકે છે.
ગુજરાતમાં NCVT માન્યતા પ્રાપ્ત સરકારી અને ખાનગી ITI સંસ્થાઓ (વેબસાઇટ સાથે):
ગુજરાતમાં અસંખ્ય સરકારી અને ખાનગી ITI કાર્યરત છે જે NCVT દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત ટ્રેડ્સ ઓફર કરે છે.
સરકારી ITI (Government ITIs):
ગુજરાતમાં મોટાભાગના જિલ્લાઓ અને તાલુકાઓમાં સરકારી ITI આવેલા છે. આ સંસ્થાઓ સરકાર દ્વારા સંચાલિત હોવાથી, તેમની ફી ઓછી હોય છે અને ગુણવત્તાયુક્ત તાલીમ આપવામાં આવે છે.
- મુખ્ય વેબસાઇટ (ITI પ્રવેશ માટે): https://itiadmissions.gujarat.gov.in/
- આ વેબસાઇટ પર તમને ગુજરાતના તમામ સરકારી ITI ની યાદી, તેમના દ્વારા ઓફર કરવામાં આવતા NCVT ટ્રેડ્સ, બેઠકોની સંખ્યા, સંપર્ક વિગતો અને પ્રવેશ પ્રક્રિયા સંબંધિત તમામ માહિતી મળશે. આ પોર્ટલ પ્રવેશ માટેનું તમારું મુખ્ય સ્ત્રોત છે.
- ડિરેક્ટોરેટ ઓફ એમ્પ્લોયમેન્ટ એન્ડ ટ્રેનિંગ (DET) ગુજરાત: https://det.gujarat.gov.in/
- આ DET ગુજરાતની સત્તાવાર વેબસાઇટ છે જે કૌશલ્ય વિકાસ સંબંધિત નીતિઓ, યોજનાઓ અને ITI સહિતની તમામ તાલીમ સંસ્થાઓ વિશે માહિતી પૂરી પાડે છે.
ઉદાહરણ રૂપે કેટલાક મોટા સરકારી ITI (વ્યક્તિગત વેબસાઇટ્સ દુર્લભ છે, મોટાભાગની માહિતી DET પોર્ટલ પર હોય છે):
- સરકારી ITI, અમદાવાદ: અમદાવાદમાં ઘણા સરકારી ITI છે, જેમ કે ITI કુબેરનગર, ITI મહિલા અમદાવાદ. તેમની માહિતી પણ ITI Admissions પોર્ટલ પર ઉપલબ્ધ છે.
- સરકારી ITI, સુરત: સુરતમાં પણ ઘણા સરકારી ITI કાર્યરત છે.
- સરકારી ITI, વડોદરા:
- સરકારી ITI, રાજકોટ:
- સરકારી ITI, ભાવનગર:
તમારા નજીકના અથવા પસંદગીના શહેરના સરકારી ITI ની વિગતો માટે itiadmissions.gujarat.gov.in પર જઈને "Institutes" અથવા "ITI List" જેવા વિકલ્પો શોધો.
ખાનગી ITI (Private ITIs):
ખાનગી ITI પણ ગુજરાતમાં મોટી સંખ્યામાં છે જે NCVT માન્યતા પ્રાપ્ત ટ્રેડ્સ ઓફર કરે છે. આ સંસ્થાઓ સામાન્ય રીતે વધુ સુવિધાઓ અને આધુનિક સાધનો પ્રદાન કરી શકે છે, પરંતુ તેમની ફી સરકારી ITI કરતા વધુ હોય છે.
- DET ગુજરાત વેબસાઇટ: DET ગુજરાતની વેબસાઇટ પર NCVT દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત ખાનગી ITI ની યાદી પણ ઉપલબ્ધ હોય છે. તમે itiadmissions.gujarat.gov.in પર "Private ITI" અથવા "Affiliated ITI" જેવા સેક્શનમાં આ માહિતી શોધી શકો છો.
- ઓનલાઈન સર્ચ: તમે "NCVT Private ITI in Gujarat" અથવા "Private ITI [શહેરનું નામ] ગુજરાત NCVT" જેવા કીવર્ડ્સનો ઉપયોગ કરીને Google પર શોધી શકો છો.
- દા.ત. કેટલીક ખાનગી સંસ્થાઓ (ચોક્કસ વેબસાઇટ તમારે જાતે શોધવી પડશે, કારણ કે ઘણી બધી ખાનગી ITI છે):
* ગુજરાતમાં ઘણી ખાનગી ITI છે. દરેક ખાનગી ITI ની પોતાની વેબસાઇટ હોય છે. તમે જે શહેરમાં પ્રવેશ મેળવવા માંગો છો તે શહેરના નામને જોડીને સર્ચ કરી શકો છો. ઉદાહરણ તરીકે, "Swaminarayan ITI Anand NCVT" અથવા "Shree Krishna ITI Surat NCVT".
મહત્વપૂર્ણ સલાહ: કોઈપણ ખાનગી ITI માં પ્રવેશ લેતા પહેલા, તે સંસ્થા NCVT દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત છે કે નહીં તેની ખાતરી કરી લેવી. તમે DET ગુજરાતની વેબસાઇટ પરથી માન્યતા પ્રાપ્ત સંસ્થાઓની યાદી ચકાસી શકો છો.
શા માટે NCVT ટ્રેડ્સ પસંદ કરવા જોઈએ?
- રાષ્ટ્રીય સ્વીકૃતિ: NCVT પ્રમાણપત્રો સમગ્ર ભારતમાં માન્ય છે, જે તમને કોઈપણ રાજ્યમાં નોકરી મેળવવામાં મદદ કરે છે.
- ઉદ્યોગ-સંબંધિત અભ્યાસક્રમ: NCVT અભ્યાસક્રમો ઉદ્યોગની વર્તમાન જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને બનાવવામાં આવે છે, જેથી વિદ્યાર્થીઓ સક્ષમ કર્મચારીઓ બને છે.
- વધુ સારી રોજગારીની તકો: NCVT પ્રમાણપત્ર ધરાવતા ઉમેદવારોને જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રમાં વધુ સારી નોકરીની તકો મળે છે.
- ઉચ્ચ શિક્ષણ માટેનો માર્ગ: NCVT પ્રમાણપત્ર ધારકો ડિપ્લોમા અભ્યાસક્રમોમાં (લેટરલ એન્ટ્રી દ્વારા) પ્રવેશ મેળવી શકે છે, જે તેમને ઉચ્ચ ટેકનિકલ શિક્ષણ મેળવવાનો માર્ગ પૂરો પાડે છે.
નિષ્કર્ષ:
ITI માં NCVT માન્યતા પ્રાપ્ત ટ્રેડ્સ એ તમારા ઉજ્જવળ ભવિષ્યનો પ્રવેશદ્વાર છે. તે તમને માત્ર કૌશલ્ય જ નહીં, પરંતુ એક સુરક્ષિત અને સફળ કારકિર્દી બનાવવા માટેનો મજબૂત પાયો પણ પૂરો પાડે છે. ગુજરાતમાં ઉપલબ્ધ વિવિધ ટ્રેડ્સ અને સંસ્થાઓ તમને તમારી રુચિ અને યોગ્યતા અનુસાર શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ પસંદ કરવામાં મદદ કરશે.
તમારી કારકિર્દીને એક નવી દિશા આપવા માટે આજે જ ITI વિશે વધુ જાણો. તમારી પસંદગીનો ટ્રેડ શોધો! શું તમે તમારી કારકિર્દીને કૌશલ્યના માર્ગે આગળ વધારવા તૈયાર છો?
